Neonatologia to dziedzina medycyny zajmująca się opieką nad noworodkami i wcześniakami. Po porodzie neonatolog przeprowadza dokładne badanie noworodka, aby ocenić jego stan zdrowia. Lekarz ocenia wielkość ciemiączka, napięcie mięśniowe, brzuszek i kręgosłup, a także ruchy kończyn i serce. Neonatolog zwraca uwagę na prawidłowość zginania nóg w kolanach i kształt stopek, przepływ krwi w pachwinach, ruchliwość języka i narządy płciowe. W razie potrzeby lekarz skonsultuje się z innymi specjalistami, aby zapewnić dziecku jak najlepszą opiekę i pomóc mu w prawidłowym rozwoju.
Poradnia neonatologiczna to miejsce, do którego zgłaszają się rodzice z noworodkami, które urodziły się zdrowe, ale opiekunowie mają jakiekolwiek wątpliwości co do ich prawidłowego rozwoju. Co najczęściej wzbudza niepokój:
- brak apetytu i zbyt wolne przybieranie na wadze, zwłaszcza jeśli dziecko urodziło się z małą urodzeniową masą ciała
- częste biegunki lub męczące zaparcia
- ulewanie pokarmu
- wymioty
- wszelkiego rodzaju zmiany skórne
- przedłużająca się żółtaczka
- nadmierna senność noworodka, który miewa bardzo krótkie okresy aktywności lub nie ma ich wcale
Na konsultację do lekarza neonatologa powinni zgłosić się też rodzice noworodka, u którego zauważą:
- problemy z oddychaniem
- bladość skóry, która może świadczyć o niedokrwistości
- drgawki lub budzące niepokój reakcje, które mogą świadczyć o zaburzeniach układu nerwowego
Pod opieką neonatologa znajdują się też dzieci, które:
- otrzymały mało punktów w skali Apgar
- poddane resuscytacji zaraz po porodzie
- z podejrzeniem wad wrodzonych lub ze stwierdzonymi schorzeniami jeszcze w okresie prenatalnym lub zaraz po urodzeniu, np. w wyniku zakażeń wrodzonych lub nabytych, urazów okołoporodowych, niedotlenienia okołoporodowego
- z zespołami neurologicznymi (drgawki, krwawienia śródczaszkowe, problemy z napięciem mięśniowym)
Neonatolog zajmuje się też wcześniakami, by zapobiec ewentualnym powikłaniom zdrowotnym, a zarazem jak najszybciej mogły nadrobić zaległości rozwojowe.
Na wizytę do lekarza neonatologa rodzice powinni przynieść wyniki dotychczas wykonanych badań oraz kartę przebiegu ciąży, książeczkę zdrowia dziecka i wypis ze szpitala, gdzie znajdą się podstawowe informacje o przebiegu porodu, stanie noworodka zaraz po urodzeniu oraz parametrach urodzeniowych – waga, długość, obwód głowy i klatki piersiowej, wykonanych czynnościach i badaniach jeszcze na oddziale noworodkowym w szpitalu. Neonatolog zbada dziecko fizykalnie, oceni jego rozwój psychofizyczny i w razie konieczności zleci odpowiednie badania. Do tych podstawowych zalicza się:
- badanie krwi
- badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej
- przezciemiączkowe badanie ultrasonograficzne, dzięki któremu możliwa jest ocena ośrodkowego układu nerwowego i wykrycie wad rozwojowych, niedotlenienia, guzów, krwawień
Zadaniem neonatologa jest wykrycie wszelkich patologii w rozwoju noworodka oraz diagnoza i leczenie chorób układu oddechowego, nerwowego, moczowego, pokarmowego, krążenia oraz zakażeń, do których może dojść w okresie noworodkowym, m.in.:
- zamartwica urodzeniowa
- dysplazja oskrzelowo-płucna
- martwicze zapalenie jelit płodu i noworodka
- okołoporodowa perforacja jelit
- śródczaszkowy, nieurazowy krwotok
- zaburzenia mózgowe noworodka
- wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu
- wady wrodzone (m.in. dysplazja stawu biodrowego, krzywica, stopa końsko-szpotawa, syndaktylia, polidaktylia)
- choroby genetyczne
- wcześniactwo i związane z nim powikłania